San Gimignano - średniowieczny Manhattan i Piza - miasto cudów

 

Piazza della Cisterna, San Gimignano

San Gimignano to niewielkie, urokliwe, otoczone grubymi, kamiennymi murami miasteczko położone w dolinie rzeki Elsy, na wzgórzu w połowie drogi między Sieną a Florencją.  Jednak nie tylko jego położenie sprawia, że góruje nad otoczeniem i jest widoczne z daleka. Dzieje się tak za sprawą wysokich,  charakterystycznych, czworokątnych wież, dzięki którym San Gimignano zyskało dumne miano Średniowiecznego Manhattanu – z dawno minionych czasów zachowało się 14 takich budowli, tworzących wyjątkowy, intrygujący krajobraz miasta. 

W miejscu obecnego miasteczka już w III w. p.n.e. istniała założona przez Etrusków osada, jednak najwcześniejsza wzmianka o San Gimignano pochodzi z X wieku. Wtedy to nastąpił gwałtowny i intensywny rozwój miasta, a to z uwagi na jego strategiczne położenie między Sieną a Florencją oraz przebiegający nieopodal ważny szlak handlowy i pielgrzymkowy do Rzymu zwany Via Francigena. Ten dynamiczny rozkwit trwał aż do 1348 roku, kiedy to epidemia dżumy zdziesiątkowała miasteczko i zahamowała jego progres. Przysłowiowym gwoździem do trumny było przejście pod panowanie Florencji, co zaakcentowało upadek miasta. Dopiero w XIX wieku charakterystyczna zabudowa San Gimignano zwróciła uwagę zamożnych Europejczyków podróżujących po Italii i od tego czasu popularność miasteczka stale rośnie, co bywa dość męczące, zwłaszcza w sezonie.

W 1990 roku ścisłe, historyczne centrum San Gimignano zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO.

Znakiem rozpoznawczym miasteczka są średniowieczne, czworokątne wieże pochodzące z XIII - XV wieku, zwane case torre. Powstawały one w celach obronnych, budowane przez zamożnych mieszkańców, lecz miały na celu także podkreślenie prestiżu i eksponowanie majętności fundatora i właściciela. Specjalny dekret rady miejskiej regulował wysokość wież - nie mogły być wyższe niż wieża ratuszowa. Najbardziej strzelistą budowlą jest Torre Grossa, liczy sobie aż 52 metry i tylko na nią mają wstęp zwiedzający.

Do dzisiejszych czasów zachowało się zaledwie 14 z 72 wież, większość zawaliła się z powodu niestabilnych fundamentów.

Torre dei Becci

San Gimignano okalają grube, kamienne mury miejskie, do miasteczka prowadzi kilka bram. Warto zwrócić uwagę na dwa główne place - Piazza della Cisterna, którego charakterystycznym punktem jest zlokalizowana pośrodku XIII-wieczna, wykonana z trawertynu studnia, od której pochodzi nazwa placu oraz Piazza del Duomo, przy którym mieści się XII-wieczna Basilica di Santa Maria Assunta.

Piazza della Cisterna

Piazza del Duomo

Piazza della Cisterna tętni życiem; to głównie tu zlokalizowane są kafejki, restauracje i lodziarnie. To właśnie przy tym placu mieści się słynna Gelateria della Pizza, która reklamuje się jako najlepsza lodziarnia na świecie. Reklama najwyraźniej działa, sława tego miejsca przyciąga rzesze turystów chcących zweryfikować prawdziwość słów właściciela. Warto przekonać się samemu, czy będą to najlepsze lody, jakie jedliście w życiu :)

San Gimignano, choć niewielkie, malownicze i urzekające, bywa mocno zatłoczone i niebywale gwarne. Kiedy zmęczy Was upał i zgiełk, dobrym pomysłem dającym zmysłom wytchnienie będzie spacer wzdłuż miejskich murów i podziwianie okolicznych krajobrazów z różnych punktów widokowych. Niesamowitą panoramę można podziwiać za sprawą unikalnego położenia miasteczka, które - przypomnę - zlokalizowane jest na wzniesieniu.

Winnice w San Gimignano

Piza

Piza jest miastem położonym w środkowej części Toskanii, nad rzeką Arno. Pierwszym skojarzeniem, jakie w związku z nim się nasuwa, jest jego największy i najbardziej znany symbol - słynna Krzywa Wieża. Jednak to nie jedyna budowla znajdująca się na osławionym Campo dei Miracoli, czyli Polu Cudów. I choć stanowi zaledwie część tego olśniewającego, jednego z najpiękniejszych kompleksów architektury średniowiecznej na świecie, nie jest wszystkim, co miasto ma do zaoferowania zwiedzającym. W moim przypadku czas, jaki mogłam wygospodarować, wystarczył raptem na kilkugodzinne zwiedzanie tego tylko miejsca. 

W 1987 roku  Campo dei Miracoli zostało wpisane na Listę Światowego Dziedzictwa UNESCO. 

Krzywa Wieża

Historia Pizy jest niezwykle burzliwa. Miasto założone zostało przez Etrusków lub Ligurów, następnie przejęte przez Rzymian, jednak jego największy rozkwit przypadł na X – XII wiek, kiedy to stało się potęga morską i handlową Europy, bogacąc się na łupach pochodzących z wypraw przeciw Saracenom na Sycylię i Sardynię. To właśnie w tym okresie powstały w Pizie najpiękniejsze budowle, w tym słynna Krzywa Wieża. W XIII wieku miasto przeszło pod panowanie Genueńczyków, a w XV wieku - Medyceuszów. W 1343 roku powstał pierwszy uniwersytet, jeden z najstarszych na świecie, na którym studiował sam Galileusz. W czasie II wojny światowej miasto, znajdujące się pod niemiecką okupacją, ucierpiało na wskutek alianckich nalotów. Szczęśliwie w historycznym centrum Pizy wciąż można oglądać wiele zabytkowych budowli. 

Kompleks obiektów znajdujący się na osławionym Polu Cudów tworzą: katedra zbudowana w latach 1063-1118 (Duomo), dzwonnica (kampanila, Krzywa Wieża), baptysterium św. Jana Chrzciciela i cmentarz Camposanto Monumentale. Cały kompleks wzniesiono między XI a XIII wiekiem. Już w średniowieczu stanowił najwspanialszy zespół sakralny w Europie i właściwie pozostaje nim po dziś dzień. 

Najpierw rozpoczęto budowę katedry (1063), potem baptysterium (1152), następnie dzwonnicy (1173), na końcu cmentarza (1277). 

Budowę katedry zainaugurowano w 1063 roku i trwała ona kolejne półwiecze. Wzniesiona została w stylu romańskim, w układzie lombardzkim, ozdobiono ją kolorowym piaskowcem oraz płytkami ze szkła i majoliki. 

Katedra

Baptysterium, czyli miejsce udzielania chrztu, wzniesiono naprzeciwko katedry, w latach 1152-1390. W jego bryle i zdobieniach rozpoznać można trzy style architektoniczne: romański, gotyk oraz renesans. Projekt i wykonanie obiektu nadzorował niejaki Diotisalvi (o czym świadczy napis na jednym z filarów), który inspirował się Kopułą na Skale w Jerozolimie. Dzięki doskonale wykształconej kopule budowla słynie z idealnej, perfekcyjnej akustyki.

Baptysterium

Baptysterium

Kampanila, czyli dzwonnica, to nasza słynna Krzywa Wieża. Jest jedną z najbardziej znanych i popularnych budowli świata, trzeba jednak wiedzieć, że nie od samego początku była krzywa. Ta masywna konstrukcja o masie 14 tysięcy ton zaczęła się przechylać ze względu na piaszczysty grunt już w drugim etapie budowy, w II połowie XIII wieku (cała budowa trwała 200 lat).  Dziś przechył wynosi ok. 3,9 stopnia, konstrukcja została jednak odpowiednio zabezpieczona, dzięki czemu nie grozi jej zawalenie. Ten typ dzwonnicy, wyodrębnionej z bryły kościoła i zbudowanej obok niego,  jest charakterystyczny dla architektury włoskiej - w innych krajach Europy dzwonnica była zespolona z kościołem. 

Kampanila, czyli Krzywa Wieża

Cmentarz Camposanto to nekropolia powstała w II połowie XIII wieku. Według tradycji ziemię przywieziono tu specjalnie z Palestyny w czasie II wyprawy krzyżowej. Stanowił on miejsce ostatniego spoczynku szanowanych i zamożnych mieszkańców miasta: profesorów uniwersytetu, członków rodziny Medyceuszy i innych notabli. Warto odszukać kaplicę z relikwiarzem, w której znajdują się relikwie aż 80 świętych, w tym podobno 11 z 12 apostołów.

Takie zdjęcie jest po prostu obowiązkowe

Inne posty dotyczące podróży do Toskanii:

Pienza i Siena    Elba    Florencja    Toskańskie miscellanea

Wszystkie zdjęcia wykorzystane we wpisie są mojego autorstwa.