"Obietnica mroku"

Autor: Maxime Chattam
Tytuł: "Obietnica mroku"
Wydawnictwo: Sonia Draga, 16.05.2012
Ilość stron:  469
Okładka: miękka

Są rzeczy, których człowiek woli o sobie nie wiedzieć, musiałby bowiem pozbyć się wszystkich luster świata.

Są takie miejsca, gdzie ożywają najbardziej ponure miejskie legendy, budzą się głęboko uśpione demony ludzkich umysłów, a pierwotne instynkty biorą górę nad narosłymi przez stulecia warstwami ucywilizowania. Miejsca, za sprawą których człowiek odkrywa istnienie światów, o których dotąd nie miał pojęcia i uświadamia sobie mroczną stronę swej osobowości, która w przerażający sposób współgra z posępnym i pełnym grozy obliczem miasta; obliczem, którego na co dzień nie dostrzegamy lub udajemy, że go nie ma.

Nowojorski dziennikarz Brady O' Donnel kończy właśnie pracę nad kolejnym reportażem i szuka tematu do następnego. W jego małżeńskie życie wkrada się rutyna i nuda; choć nadal kocha żonę, czuje, że najgorętszy żar uczuć dawno już wygasł, a ich drogi powoli się rozchodzą. Dlatego też nie daje się długo namawiać przyjacielowi, kiedy ten proponuje mu spotkanie z gwiazdką filmów porno - oczywiście w celu przeprowadzenia wywiadu mającego zainspirować go do napisania reportażu na temat nowojorskiego światka pornobiznesu.

Spotkanie ze zjawiskowo piękną, ale melancholijną Rubis kończy się tragedią; kiedy Brady, na granicy wstydu i pożądania nie potrafi jednoznacznie odrzucić jej awansów, dziewczyna sięga po broń i naciska spust. Zszokowany dziennikarz ucieka z miejsca zdarzenia, jednak samobójstwo, którego był świadkiem i nimb tajemnicy otaczający niezwykłą dziewczynę stają się jego obsesją. Próbując rozwikłać zagadkę śmierci Rubis trafia do miejsca, którego istnienia nigdy nie podejrzewał - podziemi Nowego Jorku.

Równolegle z Bradym śledztwo prowadzi jego żona - policjantka wraz ze swym partnerem Jackiem nie wiedząc o tym, co przydarzyło się jej mężowi. Trop wiedzie Brady'ego do labiryntu pod metropolią zamieszkałego przez rzesze bezdomnych i wszelkiego rodzaju wyrzutków społecznych. Jego przewodnikiem w tym ludzkim piekle jest niejaki Kermit - na poły apokaliptyczny wizjoner, na poły szaleniec, który wie niemal wszystko o podziemnym świecie i prowadzi dziennikarza w rejony rządzące się własnymi prawami, będące siedliskiem najgorszych dewiacji i perwersji, ucieleśnieniem najbardziej bestialskich instynktów i chorych pragnień. To tu, w świecie podziemi Nowego Jorku i undergroundowej pornografii, Brady trafia na ślad bestii w ludzkiej skórze, które nie cofną się przed niczym w zaspokajaniu swych żądz w najbardziej wynaturzony sposób. Dokąd zaprowadzi go ta iście dantejska wędrówka? Jedno jest pewne: nie można bezkarnie schodzić do infernalnych stref miasta, ani też nurzać się w najmroczniejszych zakamarkach własnej duszy.

Obietnica mroku to mroczny, brutalny thriller tematyką i klimatem nawiązujący do obrazu Joela Schumachera 8 milimetrów, gdzie wraz z bohaterem granym przez Nicolasa Cage'a przemierzamy najbardziej zakazane dzielnice miasta tropem nielegalnej - i ekstremalnej - pornografii, zagłębiając się stopniowo w szokującej ohydzie i niegodziwościach zdegenerowanego półświatka, skąd tylko jest krok do obłędu.

Proza Chattama, bardzo plastyczna i niezwykle sugestywna, w rewelacyjny sposób dopełnia psychologicznego obrazu niepokojącej wizji ludzkiej natury. Klimat miasta harmonizuje ze stanem duszy bohatera; czytelnikowi udziela się emanujące ze stron powieści przygnębienie, poczucie beznadziei, rozpacz, złowieszczy i ponury nastrój. Motyw kryminalny tak naprawdę jest drugorzędny, to aspekt psychologiczny gra główną rolę. Równolegle do prowadzonego śledztwa obserwujemy zmagania bohatera z samym sobą, stopniowe odkrywanie nieuświadomionych pragnień i fantazji napawające go tyleż przerażeniem, co fascynacją. Znamienne są refleksje, jakie go dopadają w toku poszukiwań prawdy o losie Rubis - na temat ograniczeń, jakie narzuca pierwotnym człowieczym instynktom kultura i cywilizacja sublimując je na różne sposoby czy też pornografii stanowiącej coś w rodzaju wentylu bezpieczeństwa, który pozwala w kontrolowany sposób dać ujście naturalnym żądzom, ale również dotyczące godności ludzkiej i losu kobiet zmuszanych do prostytucji i udziału w filmach pornograficznych powodujących ich moralną i duchową degrengoladę.

Maxime Chattam porusza kontrowersyjną i bulwersującą tematykę pornobiznesu w swojej najbardziej mrocznej postaci: filmów ostatniego tchnienia, pedofilii, zoofilii czy nekrofilii, znajdującej swoich amatorów zawsze i wszędzie. Stawia pytania o naturę człowieka znajdującego upodobanie w zadawaniu cierpienia innym, karmiącego się strachem i żądzą, zdolnego do najbardziej perwersyjnych wynaturzeń w imię własnej przyjemności. Czy gdyby z każdego z nas zerwać okowy kultury, dać przyzwolenie na folgowanie wszelkim instynktom i fantazjom - jakie oblicze ukazalibyśmy światu? Jacy jesteśmy w głębi duszy? Czego człowiek może dowiedzieć się o sobie samym i jak można dalej żyć z taką prawdą?

Autor kreuje porażającą wizję piekła na ziemi; piekła, które człowiek sam sobie stworzył przekraczając ustanowione granice, w którym skrajny egoizm, zwierzęce instynkty i wyuzdane okrucieństwo zastąpiły człowieczeństwo i uczucia wyższe. Ten mrożący krew w żyłach thriller uświadamia, że są rzeczy, których lepiej o sobie nie wiedzieć, drzwi, których lepiej nie otwierać i pytania, których nie należy zadawać, jeśli chcesz pozostać człowiekiem.

Gorąco polecam tę mroczną, posępną powieść każdemu, komu niestraszne nurzanie się w najokropniejszych ludzkich niegodziwościach i wędrówka śladem zła, seksualnych dewiacji, chorych fantazji kryjących się w najbardziej ponurych zakamarkach ludzkiej duszy. Autor uchyla drzwi, za którymi groza miesza się z fascynacją i obrzydzeniem, a człowiek zaczyna się zastanawiać, co tak naprawdę w nim siedzi. Pozwala dostrzec to, czego wolelibyśmy nie widzieć, a nawet to, o czym boimy się myśleć. Po tej lekturze już nic nie będzie takie, jak dawniej.

Moja ocena: 4/5

Opublikowane na stronie: http://lubimyczytac.pl/ksiazka/133982/obietnica-mroku/opinia/6075812#opinia6075812 

za książkę serdecznie dziękuję Wydawnictwu Sonia Draga :)