"Podpalę wasze serca!" - recenzja premierowa + wyniki konkursu

Autor: Marcin Brzostowski
Tytuł: "Podpalę wasze serca!"
Wydawnictwo: E-bookowo, 2016
Ilość stron: 142
Okładka: miękka

W moim życiu widziałem wielu ludzi, ale żaden z nich nie przypominał człowieka.

Nie odkryję Ameryki stwierdzeniem, że szaleńcze tempo życia i wszechobecny wyścig szczurów to znaki naszych czasów. Przytłacza nas ogrom powinności i mnogość zobowiązań wobec rodziny, znajomych, szefa, banku. Żyjemy pod nieustanną presją, w ciągłym stresie; w permanentnej pogoni za "lepszym życiem" tracimy siły, nerwy, zdrowie - fizyczne czy psychiczne - nadwątlamy więzi rodzinne, gubimy z oczu to, co najważniejsze - aż przychodzi moment, w którym mówimy "dość!". Zatrzymujemy się w biegu, spoglądając wstecz dostrzegamy jałową przeszłość, widzimy ogłupiającą teraźniejszość i mgliście majaczącą, niepewną przyszłość. I trafia nas szlag. 

Czujemy się oszukani, wyssani z marzeń, przegrani. Ogarnia nas wściekłość, chcemy odpłacić światu za to, że nas przeżuł i wypluł, szukamy sposobu i okazji, by się na nim odegrać. Znacie to? Być może. W każdym razie podobny scenariusz stał się udziałem bohatera najnowszej książki Marcina Brzostowskiego - niejakiego Karola Szramy, świeżo upieczonego czterdziestolatka, który w dniu swoich urodzin poczuł, że miarka się przebrała. Że dość ma roszczeniowej postawy żony i syna, odmóżdżającej i kompletnie niesatysfakcjonującej pracy w korporacji, ciężaru kredytu mieszkaniowego na 20 lat, ogólnego braku szacunku, pomiatania i niekończącej się listy oczekiwań i żądań ze strony otoczenia. Zwłaszcza, że nasz bohater zaczyna mieć omamy z przepracowania, słyszy głosy i widzi rzeczy niekoniecznie wpasowujące się w prozaiczną rzeczywistość.

Kiedy więc pewnego dnia  kontaktuje się z nim tajemniczy Rodrigo Valente i obiecuje mu nowe, lepsze życie, a sposobem na to ma być szaleństwo, Karol nie waha się ani chwili, czując, że nie ma już nic do stracenia. Pogrążając się w nowym dla siebie stanie, nie zastanawia się nad intencjami swego dobroczyńcy, a być może właśnie powinien...

Marcinowi Brzostowskiemu, w niewielkiej objętościowo książce, udało się nie tylko trafnie sportretować współczesnego człowieka – zagonionego, żyjącego w ciągłym stresie, próbującego sprostać niezliczonym oczekiwaniom i obowiązkom, uczestniczącego w wyścigu szczurów i rozpaczliwie starającego się nie wypaść z obiegu, byle tylko zadowolić najbliższych, zachować pracę, spłacić kosmiczny kredyt – ale również ukazać konsekwencje tak wyniszczającego trybu życia: począwszy od mocno zaniedbanych więzi rodzinnych po problemy natury psychicznej. Bohater, jego perypetie życiowe, sytuacje, w jakie się wikła i przypadki, jakie go spotykają, przedstawione są co prawda w krzywym zwierciadle (choć nie tak bardzo znowu krzywym), karykaturalnie, groteskowo lub zgoła absurdalne, jednak w trakcie lektury nachodzi nas niepokojąca refleksja, że nawet celowo przejaskrawione, nie odbiegają zbytnio od naszej rzeczywistości (a przynajmniej niektórych jej aspektów) i choć autor pewne zjawiska czy sytuacje potraktował ostrzem satyry, rysują się one przerażająco prawdopodobnie, przekonująco odzwierciedlając naszą codzienność – wystarczy wspomnieć przebieg wizyty bohatera zalegającego ze spłatą raty kredytu w banku, incydent ze zwolnieniem lekarskim w gabinecie szefa, sprawę zwolnienia tych pracowników korporacji, którzy nie wyrobili normy czy metody kontrolowania czasu pracy – ukazane w tak niewiarygodnie absurdalny sposób, a zarazem do bólu prawdziwy. Sytuacje te zostały rzecz jasna ironicznie podkręcone przez autora, jednak ich wiarygodność nic na tym zabiegu nie traci, wręcz przeciwnie. Dosadnie piętnując korporacyjną rzeczywistość, Brzostowski podkreśla bezwzględność biurokratycznej machiny,  bezradność ludzkich trybików oraz samotność człowieka, który w pogoni za lepszym życiem mocno się pogubił, wypalił, przestał być panem samego siebie, stracił do siebie szacunek i trwoni resztki godności; jedyne, o czym marzy, to ucieczka od wszelkich zobowiązań, złamanie społecznych norm, które go pętają – nawet, jeśli miałaby to być ucieczka w szaleństwo.

Wbrew temu, co powyżej napisałam, to nie fabuła jest ciężka, poważna i przytłaczająca, wręcz przeciwnie  – na pierwszy rzut oka i w swojej podstawowej warstwie wydaje się zabawna i lekka: wszechobecny komizm sytuacyjny i słowny bawią czytelnika, jednak w miarę rozwoju fabuły zdajemy sobie sprawę, że jest to śmiech przez łzy, a łzy są wyjątkowo gorzkie. Wymowę powieści podkreśla styl autora: narracja, prowadzona w języku potocznym, nie stroni od kolokwializmów i wulgaryzmów, ma wydźwięk humorystyczny; na dłuższą metę użyte słownictwo i styl byłyby męczące, niesmaczne i niestrawne, jednak w powieści o tak niewielkiej objętości zupełnie to nie przeszkadza, nie nuży, a wydaje się być niebanalne, ożywcze, a już z pewnością oryginalne. Podobnie jak w Dniu świra Marka Koterskiego – tak naprawdę ani sam bohater, ani jego perypetie nie są zabawne, a cały obraz jest gorzką satyrą na współczesną, smutną, absurdalną rzeczywistość, tak celnie i trafnie ujętą, zaś pozornie humorystyczna warstwa mono i dialogowa służą ukazaniu kondycji psychicznej bohatera, będącego na skraju wytrzymałości, szaleństwa. Marcinowi Brzostowskiemu na niespełna stu pięćdziesięciu stronach znakomicie się ta trudna sztuka udała; Podpalę wasze serca! to smutny, ale do głębi prawdziwy obraz współczesnego człowieka, zaserwowana w pigułce gorzka prawda o nim i o otaczającym go świecie,  podana w lekkiej, satyrycznej formie opowieść o ludzkiej samotności, niezrozumieniu, potrzebie eskapizmu – co nie tylko nie spłyca przesłania, ale wręcz je akcentuje, zmuszając czytelnika do refleksji. Zachęcam do lektury tej niepozornej, a niebanalnej, zaskakującej i jakże aktualnej powieści.

Moja ocena: 4/5

Za książkę serdecznie dziękuję Autorowi. 


Zwyciężczynią patronackiego konkursu została Agnieszka Niczypor, serdecznie gratuluję, zaś wszystkim uczestnikom dziękuję za udział w zabawie :)