"Dziewczyna z sąsiedztwa"

Autor: Jack Ketchum
Tytuł: "Dziewczyna z sąsiedztwa"
Wydawnictwo: Papierowy Księżyc
Ilość stron: 307
Okładka: miękka

Jeszcze do niedawna byłam pewna, że nic nie dorówna ani nic nie wywoła takiej emocjonalnej rozsypki, jaką zafundował mi Jack Ketchum w Jedynym dziecku.

Dziewczyna z sąsiedztwa sprawiła, że moje niezachwiane przekonanie runęło jak domek z kart. Czuję, że jeszcze długo nie będę w stanie pozbierać się po tej lekturze. Od dzisiaj wrażenia, jakie we mnie wzbudziła, są dla mnie synonimem głębokiej traumy.

Lato, 1958 roku.

Dwunastoletni David poznaje o dwa lata starszą Meg Loughlin, która wraz z niepełnosprawną siostrą Susan po śmierci rodziców zamieszkała w domu swojej ciotki Ruth Chandler. Nowy dom bardzo szybko okazuje się nieprzyjaznym miejscem; ciotka oraz jej trzej synowie: Willie, Donny i Woofer odnoszą się do Meg z pogardą i nie szczędzą jej złośliwości. Dziewczynka znosi podłe traktowanie bez słowa skargi, jednak kiedy nękanie przybiera coraz ostrzejsze i bardziej niepokojące formy, Meg reaguje słusznym gniewem. Reakcja nastolatki wyzwala w Ruth niepohamowaną falę wściekłości.

Zamyka Meg w piwnicznym schronie czyniąc z niej ofiarę chorych fantazji, wymyślnego okrucieństwa i własnego szaleństwa. Ruth odchodzi od zmysłów folgując makabrycznemu sadyzmowi, w którym pogrąża się nie tylko ona, lecz także podżegani przez nią synowie oraz... dzieci z sąsiedztwa. Wszyscy oni torturują Meg dając wyraz zwierzęcym fantazjom i żądzom; mordują ją na raty w międzyczasie popijając colę i oglądając telewizję.

Również David uczestniczy w tych ponurych wydarzeniach - jako bierny obserwator targany na przemian poczuciem winy i fascynacją. Kiedy decyduje się wreszcie pomóc udręczonej Meg, jest już na to za późno.

Dziewczyna z sąsiedztwa utrzymywała mnie w stanie permanentnego przerażenia i przyprawiającej swoją intensywnością o utratę zmysłów bezsilnej wściekłości. Dosłownie sparaliżowała mnie emocjonalnie i wielokrotnie prowokowała do odłożenia jej nieprzeczytanej - co nigdy dotąd mi się nie zdarzyło. Ta książka bolała, boli i jeszcze przez długi czas będzie boleć.

Poraża przede wszystkim niesamowitym, niemal namacalnym realizmem. Ketchum przekonuje, że człowiek jest zdolny do najpotworniejszych czynów, niewyobrażalnego bestialstwa i epatowania złem w najczystszej postaci - i to nie tylko z powodu inspirowania się autentycznymi wydarzeniami, które wstrząsnęły swego czasu Ameryką. Zmusza nas do uwierzenia ( czegoś podobnego dokonał William Golding we Władcy much), że opisywany przez niego horror jest w rzeczywistości prawdopodobny, że naprawdę może się wydarzyć. Porażające jest uświadomienie sobie, że nawet teoretycznie niewinne dziecko - podżegane do zła sankcjonowanego przez dorosłego, mające przyzwolenie otoczenia na folgowanie swoim fantazjom, eskalację swoich czynów i gwarantowaną całkowitą bezkarność - z radością przekroczy kolejne granice oddzielające dobro od zła wprawiając się w stan euforycznej wszechmocy, jaką daje poczucie władzy nad życiem i śmiercią drugiego człowieka, jest w stanie zatracić swoje człowieczeństwo zamieniając się w najprawdziwszego potwora.

Choć jedynym, który nie pogrąża się w zbiorowym szaleństwie, zachowuje ludzkie uczucia i jest w pełni świadomy dokonującego się zła jest David, jego udział w gehennie Meg jest moralnie największy. Jako bierny świadek, obserwator, który dostrzega zło i nie robi nic, by je powstrzymać - nie mówi rodzicom, nie zawiadamia policji - swoim niemym przyzwoleniem i poczuciem winy przeplatanym z chęcią przyłączenia się do oprawców i poznania tego, do czego jeszcze będą zdolni, budzi autentyczny wstręt i nienawiść. Kiedy w końcu decyduje się zareagować, odzyskuje w naszych oczach resztki przyzwoitości, ale na cokolwiek więcej jest już za późno.

Osobną kwestię stanowi postawa Ruth, której szaleństwo i utrata poczucia rzeczywistości wywołują słuszne przerażenie i grozę, lecz to nie ona jest tu najważniejsza. Jej zachowanie jest tylko katalizatorem wyzwalającym drzemiące zło; zaraża szaleństwem i przewodniczy aktom wynaturzonego okrucieństwa, lecz prawdziwy koszmar rozgrywa się w sercach i umysłach dzieci.

Dziewczyna z sąsiedztwa to proza o gigantycznej sile rażenia, brutalna i przerażająca. Poraża autentyzmem i budzi grozę realnym prawdopodobieństwem zaistnienia opisanych wydarzeń. Demaskuje najmroczniejsze tajniki ludzkiej duszy; pokazuje, jak daleko człowiek jest w stanie się posunąć, kiedy otrzymuje powszechną aprobatę dla wszelkich swoich działań. Opowiada o ohydnej zbrodni biernego uczestnictwa w akcie zła - i ogromnym spustoszeniu, jakie sieje w psychice. Opowiada o koszmarze, który rodzi się, gdy zacierają się granice między dobrem a złem, a człowiek zyskuje nieograniczoną władzę nad życiem i śmiercią bliźniego.

Polecam tę powieść wyłącznie czytelnikom o stalowych nerwach, choć nawet one nie gwarantują Wam beztrosko i spokojnie przespanych nocy; książka wstrząsa, szokuje i przeraża, zaś emocje, które wywołuje, swoją intensywnością chwytają za gardło, doprowadzają do granicy wytrzymałości i utraty tchu. Pustka, jaka pozostaje, jest istnym błogosławieństwem.

Moja ocena: 5/5

Opublikowane na stronie: http://lubimyczytac.pl/ksiazka/53532/dziewczyna-z-sasiedztwa/opinia/1593406#opinia1593406 

Baza recenzji Syndykatu ZwB

za książkę serdecznie dziękuję Wydawnictwu Papierowy Księżyc :)