Tytuł: "Niemra"
Wydawnictwo: Prószyński i s-ka
Kalisz, ostatnie miesiące hitlerowskiej okupacji.
Dorota Paleń pracuje w antykwariacie kurlandzkiego Niemca Karla Gregoriusa, jednak nie jest to jej jedyne zajęcie. W konspiracji znana jest pod pseudonimem Wróbelek, zaś status folksdojcza, który załatwili jej przełożeni, umożliwia jej sprawne dokumentowanie niemieckich zbrodni popełnionych na Polakach na terenie powiatu kaliskiego. Prawość, bezkompromisowość, odwaga i inicjatywa Doroty nie spotykają się jednak z uznaniem prawicowych, faszyzujących kolegów z konspiracji. Zbiera ona bowiem również świadectwa antysemickich zachowań i akcji sprowokowanych przez Polaków. W pewnym momencie ściąga na siebie kłopoty angażując się w śledztwo w sprawie morderstwa szkolnej koleżanki - Żydówki Romki Jodłowskiej. Kiedy odkrywa, że winny jej śmierci jest nie Niemiec, ale Polak, nie zgadza się na sfabrykowanie dowodów, które byłyby "politycznie poprawne" w oczach przełożonych. Jakby tego było mało, zakochuje się we własowcu Wadimie wzbudzając tym samym ostrą reakcję nie tylko swojej konspiracyjnej komórki, ale całego środowiska.
Tymczasem do Kalisza wkraczają radzieckie wojska, nastroje ludności i jej reakcje stają się nieprzewidywalne, naznaczone niepewnością i strachem. Sytuacja Doroty, cokolwiek dwuznaczna jako folksdojczki i kochanki własowca, staje się coraz bardziej dramatyczna...
Niemra to mocna, realistyczna powieść obyczajowa w niezwykle rzetelny, sugestywny i wielowymiarowy sposób oddająca realia hitlerowskiej okupacji. Jak wyjątkowo czuły sejsmograf rejestruje wszelkie niuanse zachowań, reakcji i nastrojów ludności w ostatnich dniach wojny, wszelkie aspekty wojennej rzeczywistości prezentując zupełnie nowe spojrzenie na naszą historię.
Autor w zdecydowany sposób rozprawia się z narodowymi mitami bazującymi na mickiewiczowskiej idei mesjanizmu, stanowiącymi nienaruszalne tabu. Ukazując różne aspekty okupacyjnej codzienności traktuje ją jako wyraziste, barwne tło przedstawiające tragizm ludzkich losów, dramatyczne moralne rozterki, dylematy i wybory, których nie szczędziła wojenna rzeczywistość. Koleje losu poszczególnych bohaterów, dogłębna, wnikliwa psychologicznie analiza ich postaw, zachowań, motywacji i działań, pozwalają nam ujrzeć historię z zupełnie innej perspektywy. Autor unikając krzywdzących, jednoznacznych interpretacji i osądów ukazuje nie tylko drugą stronę medalu, ale wręcz całą gamę odcieni szarości, złożoność moralnych dylematów prowokując czytelnika, skłaniając do rewizji utartych poglądów. Ciemne, nie zawsze chwalebne oblicza polskiej konspiracji, środowisko polskich faszystów, stosunek Polaków do ludności żydowskiej, okrucieństwo żołnierzy bez względu na narodowość - autor uświadamia, że i wojenna historia Polski ma swoje wstydliwe, dwuznaczne moralnie aspekty. Z drugiej strony - daleki od stereotypowego obrazu - portret kurlandzkiego Niemca, który nie potrafi się odnaleźć w roli członka "rasy panów", dramat Polaków podpisujących volkslisty, by ocalić rodziny czy własowca, który trafił w szeregi tej znienawidzonej formacji kierowany idealistycznym patriotyzmem; losy tych jednostek, zagubionych w wojennym koszmarze uświadamiają niesprawiedliwość jednoznacznej oceny ich postaw oraz fakt, że o człowieczeństwie decydują nie przynależność narodowa, ale przymioty i hart ducha, wierność wyznawanym wartościom.
Niemra pokazuje wojnę jako walkę o zachowanie człowieczeństwa, konieczność ciągłego dokonywania dramatycznych wyborów. Proza Pacholskiego może wydawać się kontrowersyjna w wymowie, przewrotna, łamiąca narodowe tabu, ale zarazem bardziej autentyczna, bliższa prawdzie historycznej - głównie dzięki wyrazistym, pełnym sprzeczności, skomplikowanym charakterom bohaterów, często niesprawiedliwie osądzanych przez pryzmat uprzedzeń i stereotypów.
Gorąco polecam lekturę Niemry, gdyż warto spojrzeć na naszą historię z szerszej perspektywy; może nie ułatwia ona formułowania zgrabnych, jednoznacznych wniosków, ale z pewnością daje pełniejszy, bardziej realistyczny wgląd w wojenną rzeczywistość, pozwala wczuć się w tę plątaninę niejednorodnych, skrajnych emocji i nastrojów oraz poznać ogromną rozpiętość zachowań i postaw, jakie generowały okupacyjne realia.
Błyskotliwie nakreślone portrety psychologiczne, pełne rozmachu i realizmu tło historyczno - obyczajowe oraz fatalistyczny tragizm ludzkich losów - oto główne atuty tej wyjątkowo poruszającej, skłaniającej do refleksji powieści. Warto się zmierzyć z tym, co ma do zaoferowania.
Moja ocena: 4/5
Opublikowane na stronie: http://lubimyczytac.pl/ksiazka/115748/niemra/opinia/4212605#opinia4212605
 |
| książkę otrzymałam od Wydawnictwa Prószyński i s-ka - serdecznie dziękuję! |
Tematyka tej książki coś mnie nie pociąga i to zdecydowanie nie dla mnie. Odpuszczę sobie.
OdpowiedzUsuńPo książkę z pewnością sięgnę w przyszłym roku. Obecnie nie mam ochoty na takie lektury, ale w w czasie przygotowywania się do matury, czemu nie?
OdpowiedzUsuńPozdrawiam :)
Raczej nie gustuje w tego typu książkach, ale muszę powiedzieć, iż zaciekawiłaś mnie i jak nadarzy się okazja, to z czystej ciekawości sięgnę po tę pozycje.
OdpowiedzUsuńBrzmi ciekawie. Ale z braku czasu na razie nie podejmę się tego czytelniczego wyzwania. Poza tym ostatnio tematyka, o której mowa nie pociąga mnie zbytnio.
OdpowiedzUsuńPozdrawiam
O kurczę faktycznie ciekawa pozycja. Okładka również bardzo fajna, także po Twojej recenzji jestem skłonna skusić się na "Niemrę" :)
OdpowiedzUsuńCoś czuję, że książka może mi się spodobać. Z chęcią przeczytam:)
OdpowiedzUsuńTematyka wojenna jest już tak wyeksploatowana, ale... no właśnie, chyba nie często jest pokazywany obraz Polaka, który jest tym złym. Chyba, że zachodnie media mówią o polskich obozach zagłady :P
OdpowiedzUsuńW każdym razie, książka zapowiada się interesująco. Chętnie po nią sięgnę, jak tylko poradzę sobie ze stosem, który niestety pozostaje nietknięty... ;/
Pozdrawiam :)
Świetna recenzja, bardzo zachęcająca. Od czasu do czasu lubię czytać takie książki, dlatego "Niemra" ląduję na mojej liście. Pozdrawiam :)
OdpowiedzUsuńMiravelle - mimo wszystko polecam, bo warto:)
OdpowiedzUsuńJulia - tylko nie zapomnij o niej, byłoby szkoda:)
cyrysia - cieszę się, że udało mi się zainteresować Cię:)
Edyta - rozumiem, też często tak mam:)
miqaisonfire - rzeczywiście, okładka jak najbardziej klimatyczna, jedna z najlepszych w tym roku:)
kasandra - mam nadzieję, że przypadnie Ci do gustu:)
Pan R - a jednak w tej tematyce może pojawić się jeszcze coś nowego, przynajmniej inny punkt widzenia xD A kiedy słyszę o polskich obozach zagłady, dostaję białej gorączki:(
Dosiak - bardzo się cieszę i życzę niezapomnianych wrażeń:)
Pozdrawiam serdecznie!
Ooo, świetna książka. Nie wiem jak to się stało, że o niej nie słyszałam, Dobrze, że Ty mi ją pokazałaś. :)
OdpowiedzUsuńPrzednia recenzja. Niesamowicie mi się spodobała i od razu poczułam chętkę na książkę ;)
OdpowiedzUsuńEwa - jestem otwarta na propozycje:)
OdpowiedzUsuńKornelia - bardzo się cieszę! Tym bardziej, że książka jest naprawdę niesamowita:)
Pozdrawiam serdecznie!
Książka dla mnie! Rewelacyjna recenzja. Dotyka tematyki, którą sama się interesuje bo do tej pory wypieramy się jako Polacy, tego co myśmy narobili złego podczas wojny. Główna bohaterka wydaje się być bardzo intrygująca postacią... koniecznie muszę mieć tę powieść :)
OdpowiedzUsuńSamo logo Prószyńskiego jest dla mnie rekomendacją największą na świecie! Do tego Twoja recenzja jest dosyć pochlebna :) Mam nadzieję, że uda mi się za nią zabrać xD
OdpowiedzUsuńFuzja - mam wielką nadzieję, że książka spełni Twoje oczekiwania. To prawda, umiejętność przyznania się narodu do błędów i zbrodni świadczy o jego dojrzałości i przynajmniej w moich oczach działa na jego korzyść. Ukrywanie czy wręcz fałszowanie prawdy historycznej jest karygodne i wstydliwe!
OdpowiedzUsuńCatalina - ja też mam taką nadzieję, bo naprawdę warto!
Pozdrawiam gorąco!