"Klasztor"

Autor: Panos Karnezis
Tytuł: "Klasztor"
Wydawnictwo: Replika

Dostrajając się do pogody za oknem zapragnęłam lektury spokojnej, nostalgicznej i refleksyjnej. Wiedziona intuicją sięgnęłam po Klasztor Panosa Karnezisa, jednak tym razem mój szósty zmysł najwyraźniej się zawiesił. W zimnych, klasztornych murach kojarzących się zazwyczaj z obojętnością na ziemskie sprawy i czystą miłością skierowaną do Boga nie odnalazłam kojącego spokoju i błogiego zapomnienia. Odkryłam w nich natomiast porażający swą intensywnością dramat ludzkiego cierpienia, rozpaczy i niekończącej się pokuty, całą gamę burzliwych, gwałtownych, zajadłych uczuć i emocji, które latami tłumione, przyczajone, wybuchają nagle z potężną siłą sprowokowane niecodziennym wydarzeniem, burząc tyleż kruchy, co pozorny spokój i bezpieczną monotonię klasztornego życia.

Hiszpania, początek XX wieku. Na progu położonego na uboczu żeńskiego klasztoru Matki Boskiej Miłosiernej ktoś podrzuca walizkę z noworodkiem. Wydarzenie to zakłóca ustalony rytm i wprowadza zamęt w ascetyczne i spokojne życie sióstr. Matka przełożona upatruje w tym zdarzeniu znaku od Boga i szansy na naprawienie grzechów z przeszłości, dlatego też postanawia zatrzymać dziecko w klasztorze.

Decyzji tej sprzeciwia się siostra Ana, dla której noworodek jest szatańskim pomiotem zesłanym na ich zgubę i która nie zawaha się przed niczym, by dowieść swoich racji oraz pozbyć się podrzutka. Przeprowadzając małe śledztwo nie tylko odkrywa pewną mroczną tajemnicę, lecz także sieje ferment wśród sióstr podburzając je przeciwko swojej przełożonej. Konflikt pomiędzy tymi dwiema dominującymi osobowościami, dotąd trzymany w ryzach, wybucha nagle z ogromną mocą ujawniając wszelkie skrywane dotąd animozje, uczucia, emocje, prowokując nieoczekiwane zachowania, wyzwalając w tych pozornie cichych i pokornych kobietach najgorsze instynkty i najpodlejsze uczucia. Stopniowo poznajemy prawdziwe oblicza sióstr skrywane za fasadą pobożności i oddania Bogu - a są to poruszające dramaty z przeszłości, śmiertelne grzechy i drobne grzeszki, od których żadna z nich nie jest wolna; namiętności i uczucia, które uświadamiają nam, że zakonnice to prawdziwe kobiety z krwi i kości, lecz nie tylko. To także bezwzględne, dwulicowe, zdeterminowane istoty owładnięte nagłym szaleństwem, zazdrością, żądzą zemsty, zdolnymi do wszystkiego w obliczu wydarzenia, które przypomniało im o tym, z czego zrezygnowały decydując się na życie w odosobnieniu.

Karnezis stopniowo, krok po kroku odsłania przed czytelnikiem powody, dla których każda z sióstr wstąpiła do zakonu. Najczęściej kierowała nimi chęć ucieczki od świata, problemów, które je przerastały czy też odpokutowania za swoje winy. Okazuje się, że niewłaściwe intencje zemściły się na nich, a to, przed czym uciekały - własne uczucia - ostatecznie i tak je dogoniło. Historia z niemowlęciem obnażyła ich prawdziwe oblicza i pokazała, jak w istocie daleko im do świętości i spokoju ducha.

Karnezis ukazuje dramat kobiet, które rezygnując z miłości - czy to macierzyńskiej, czy to do mężczyzny - zrezygnowały z cząstki siebie. Podkreśla nienaturalność i jałowość ich klasztornej egzystencji, która nie wynika z duchowej potrzeby, ale braku lepszych pomysłów na radzenie sobie z przeciwnościami losu - oraz żałosne i tragiczne tego skutki.

Klasztor to lektura niepokojąca, wzbudzająca moralny niepokój, pozostająca w pamięci na długo. Karnezis, niczym najlepszy psycholog zagłębia się w najmroczniejsze zakamarki ludzkiej duszy docierając do ukrytych motywacji, najwstydliwszych uczuć, najbardziej poruszających emocji. Z analityczną precyzją wydobywa na światło dzienne najskrzętniej skrywane ludzkie sekrety mówiąc: Ecce homo. Nie ma dla niego tematów tabu, nic nie jest w stanie go zadziwić - i też w taki sposób: bezpośredni, daleki od emocji i osądzania, hipnotyzująco spokojny - snuje swoją opowieść. To właśnie ten kontrast pomiędzy wyciszoną, stonowaną, niemal beznamiętną narracją a gwałtownością uczuć i emocji oraz dramatyzmem ludzkich losów robi tak wielkie wrażenie i sprawia, że  Klasztor jest lekturą wstrząsającą, poruszającą, a nade wszystko skłaniającą do refleksji. To literacki odpowiednik Krzyku Edvarda Muncha, po mistrzowsku skonstruowana powieść psychologiczna obok której nie sposób przejść obojętnie. To porywające i wnikliwe studium egzystencji małych, odizolowanych, poddanych religijnym rygorom społeczności, gdzie zwykłe ludzkie emocje tłumione latami wybuchają z intensywnością i mocą, których skutków nie sposób przewidzieć.

Klasztor to lektura fascynująca w każdym calu, poruszająca najgłębsze struny duszy. To książka niełatwa, pełna smutku i melancholii, przerażająco autentyczna - także w emocjach, jakie wywołuje. Koniecznie musicie ją przeczytać! Gorąco polecam:)

Moja ocena: 5/5

Opublikowane na stronie: http://lubimyczytac.pl/ksiazka/115958/klasztor/opinia/4129670#opinia4129670 

za książkę serdecznie dziękuję Wydawnictwu Replika!