zwiedzam wszechświat : Uroki jeziora Como

Jezioro Como i Bellagio

Jezioro Como leżące w północnych Włoszech, w Lombardii, nie jest wprawdzie największym akwenem wodnym w tym kraju – rozmiarem ustępuje Lago di Garda znajdującemu się między Wenecją a Mediolanem oraz Lago Maggiore położonemu u podnóża Alp Lombardzkich – jest jednak tym najgłębszym (średnia głębokość to 154 metry!), a zdaniem wielu również najpiękniejszym i najbardziej malowniczym.

Mieści się ono nieopodal miasta o tej samej nazwie, którego historia sięga II w. p.n.e., kiedy to Rzymianie, na miejscu dawnej osady, zbudowali twierdzę graniczną. Bardziej tradycyjna nazwa jeziora, Lago Lario, wywodzi się z czasów rzymskich (łac. Lacus Larius). Como ma niezwykle charakterystyczny kształt odwróconej litery Y i składa się z trzech odnóg: Ramo di Como (zachodnia), Ramo di Lecco (wschodnia) i Ramo di Colico (północna); co ciekawe, wszystkie te odnogi mają podobną długość ok. 25 km.

Varenna nad jeziorem Como

Łagodny klimat i zjawiskowo urzekające otoczenie potrafili docenić już starożytni - nad jeziorem Como swoje rezydencje mieli bogaci patrycjusze oraz Juliusz Cezar, zaś jego uroki sławili w swoich dziełach między innymi Pliniusz Starszy i Pliniusz Młodszy. Także i współcześnie rejony te uchodzą za niebywale ekskluzywne – własnymi willami w tej okolicy poszczycić się mogą gwiazdy kina i artyści – Brad Pitt, George Clooney, Sylvester Stallone czy Madonna; chętnie wypoczywał tu między innymi Alfred Hitchcock, Napoleon Bonaparte i Edward VIII Windsor, zaś niemiecki kanclerz Konrad Adenauer spisał tu część swoich wspomnień. Magię tego miejsca doceniły również ekipy filmowe - kręcono tu jedną z części Gwiezdnych Wojen, Casino Royale z Danielem Craigiem w roli Jamesa Bonda, a ostatnio Dom Gucci w reżyserii Ridleya Scotta.

Widok na jezioro Como

I choć miasteczka nad jeziorem Como są nadzwyczaj urokliwe i czarowne, to jednak najwspanialszymi atrakcjami są imponujące, majestatyczne wille oraz przylegające do nich ogrody. Chociaż te najbardziej wytworne, należące do arystokracji rezydencje zaczęły powstawać w XVI i XVII wieku, ich największy rozkwit przypadł na dwa późniejsze stulecia. Część willi została przekształcona w muzea, które są dostępne dla zwiedzających, część jednak pozostaje w rękach prywatnych i podziwiać je można jedynie z daleka.

Bodajże najbardziej znaną i zdaniem wielu najpiękniejszą historyczną rezydencją jest Villa del Balbianello nieopodal miasteczka Lenno, usytuowana na szczycie zalesionego cypla otoczonego z trzech stron wodami jeziora. W XIII stuleciu mieścił się tu franciszkański klasztor, który pięć wieków później został przekształcony w willę właśnie (pozostałością dawnych zabudowań są dwie średniowieczne wieże), zaś kolejni właściciele sukcesywnie odnawiali wnętrza i upiększali otoczenie, kładąc szczególny nacisk na wspaniałe ogrody.

Podobną genezą poszczycić się może Villa Monastero w urokliwej Varennie, dawny XIII-wieczny żeński klasztor, przekształcony w XVII stuleciu we wspaniałą arystokratyczną siedzibę. Dziś w jej wnętrzach mieści się muzeum, jednak głównym powodem zachwytu pozostają nie tyle zgromadzone w niej unikalne dzieła sztuki, co przepiękne, tarasowe ogrody rozlokowane na przestrzeni dwóch kilometrów.

Ja jednak chciałam opowiedzieć o miejscu, które absolutnie mnie urzekło - o Villi Carlotta.

Villa Carlotta w Tremezzo

Jest ona położona w miasteczku Tremezzo, w otoczeniu wspaniałego, rozległego ogrodu botanicznego. Została wybudowana pod koniec XVII wieku na zlecenie rodziny Clerici, która zyskała fortunę i tytuły dzięki handlowi jedwabiem. Już w połowie XVIII stulecia willę uznano za jedną z najpiękniejszych rezydencji znajdujących się nad jeziorem Como. W 1843 roku willa staje się własnością królewny niderlandzkiej, Marianny Orańskiej, żony księcia pruskiego Albrechta. Rezydencja ma dać jej chwile wytchnienia w nieszczęśliwym małżeństwie ze zdradzającym ją mężem i przez jakiś czas będzie stanowić przystanek w jej podróżach na południe Europy. Kiedy Marianna zostaje wypędzona z Prus w atmosferze skandalu, po odkryciu jej romansu z własnym masztalerzem i formalnym rozwodzie książęcej pary, Villa Sommariva (jak wówczas nazywano rezydencję, od nazwiska poprzedniego właściciela) staje się jej tymczasową siedzibą.

W 1847 roku królewna orańska podarowała willę w prezencie ślubnym swej najstarszej córce, Charlotcie, która wyszła za mąż w wieku 19 lat za księcia Georga von Sachsen – Meiningen. Wtedy też, na cześć córki, oficjalnie zmienia nazwę posiadłości na Villa Carlotta. Niestety Charlotcie nie było dane długo cieszyć się małżeńskim szczęściem i wspaniałą rezydencją - w ciągu pięciu lat małżeństwa urodziła czworo dzieci, w 1855 roku pochowała swego trzyletniego synka, zaś kilka miesięcy później zmarła w wyniku komplikacji poporodowych po urodzeniu czwartego dziecka, w wieku 24 lat. Zgodnie z postanowieniem testamentu księżniczki willa przeszła na własność jej małżonka, księcia Georga. Jako pasjonat botaniki, wzbogacił on ogród w szeroką gamę rzadkich i egzotycznych gatunków, a także stworzył ogrody tarasowe, z których roztacza się niezapomniany widok na Bellagio, jezioro Como oraz otaczające je góry.

Ogród botaniczny zajmuje powierzchnię około 8 hektarów i składa się z kilku różnych części. Stanowi połączenie włoskiego ogrodu barokowego i parku w stylu angielskim. Bezpośrednio wokół willi mieści się ogród włoski z przyciętymi żywopłotami i pergolami z drzewami pomarańczowymi i kameliami. Na tarasach rosną rododendrony i około 150 odmian azalii – w okresie ich kwitnienia miejsce to wygląda po prostu spektakularnie. Na terenie posiadłości rosną również cedry, palmy, sekwoje, platany, eukaliptusy, drzewa korkowe, bananowce, oleandry, potężne magnolie. Jest tu i ogród bambusowy o powierzchni 3000 metrów kwadratowych, w którym rośnie ponad 25 różnych gatunków bambusa. Rośliny przywożono z różnych stron świata i pod nadzorem architektów krajobrazu oraz ogrodników przez wiele lat kształtowano i upiększano ogród. Efekt przekracza granice wyobraźni i totalnie oczarowuje.

Książę Georg zmodernizował i przebudował także wnętrze willi - dziś możemy podziwiać część dawnego oryginalnego wyposażenia, jak również zgromadzone dzieła sztuki, między innymi kolekcję rzeźb jeszcze z czasów markiza Sommarivy. Książę umiera w 1914 roku, rok później Włochy stają po stronie państw Ententy opowiadając się przeciw Niemcom. Villa Carlotta zostaje przejęta przez państwo włoskie, mimo protestów spadkobierców księcia Georga, którzy latami bezskutecznie domagali się zwrotu należnego im majątku.

Mars i Wenus, Luigi Acquisti

Eros i Psyche, Adamo Tadolini

Terpsychora, Antonio Canova

Pokutująca Magdalena, Antonio Canova

Wergiliusz czyta VI księgę Eneidy, Jean-Baptiste Wicar

Najpiękniejsza panorama z Villi Carlotta

Como

Jak wspominałam wcześniej, miasteczko Como zostało przekształcone przez Rzymian w II wieku p.n.e. ze zwykłej osady w obóz warowny. W XIV wieku przeszło ono pod panowanie Mediolanu, jednak złotym okresem w historii miasta był wiek XVIII, kiedy to nastąpił rozwój przemysłu jedwabniczego i tekstylnego. Współczesne Como jest miastem zatłoczonym i hałaśliwym, jednak są w nim miejsca, na które warto zwrócić uwagę. Jest nim z całą pewnością przepiękny budynek katedry, zlokalizowany przy Piazza Duomo. Jej budowa trwała 375 lat, a została zainaugurowana pod koniec wieku XIV. Uważana jest za ostatnią gotycką katedrę we Włoszech. Fasada podzielona jest czterema pilastrami, każdy z nich ozdobiony jest serią niedużych rzeźb, zaś w centrum fasady znajduje się duże okno rozetowe. Mnie totalnie zauroczyła i z całą pewnością jest jednym z powodów, dla których warto zajrzeć do miasteczka Como.

Katedra w Como

Wnętrze katedry

Innym ciekawym obiektem jest Templo Voltiano (Świątynia Volty), klasycystyczny budynek poświęcony znakomitemu obywatelowi miasta, fizykowi, chemikowi, wynalazcy i konstruktorowi pierwszego ogniwa elektrycznego, Alessandro Volcie. Budynek został ukończony w 1927 roku, dla uczczenia setnej rocznicy śmierci naukowca. We wnętrzu znajduje się wystawa narzędzi i instrumentów używanych przez fizyka, w tym jego wczesne stosy galwaniczne, jak również jego dokumenty, rzeczy osobiste oraz nagrody.

Templo Voltiano

Bellagio

Bellagio jest niewielkim miasteczkiem położonym na cyplu wysuniętym do środka jeziora, otoczonym z trzech stron wodą i górami. Ta malownicza lokalizacja sprawia, że Bellagio zaliczane jest do najpiękniejszych miasteczek Italii. Choć historyczne centrum wcale nie jest rozległe, ma w sobie wiele uroku i w sezonie jest dosłownie oblegane przez tłumy turystów. Urzekająca, barwna promenada Lungolago Europa tętni życiem, zachwycają okazałe wille i stylowe kamienice, zadbane bulwary i baśniowe ogrody; znajdziecie tu nawet cichą, romańską bazylikę św. Jakuba z XII wieku.