"Fobia"

Autor: Dawid Kain
Tytuł: "Fobia"
Wydawnictwo: Genius Creations, 2016
Ilość stron: 254
Okładka: miękka

Jak wyglądałby świat, w którym nastąpił kres komunikacji?  Czy to możliwe, by gwałtowny postęp technologiczny, mający - w myśl idei transhumanizmu - doprowadzić do pokonania biologicznych ograniczeń i polepszenia ludzkiej kondycji, w istocie wyzuł nas z człowieczeństwa? Czy rzeczywistość, atakująca nas nadmiarem bodźców, zasypująca lawiną informacji, ogłupiająca dostępnością wszelkich form rozrywki, zacierające się granice między sferą realną a wirtualną, to efekt nieuniknionego postępu czy cywilizacyjnego upadku? Czy świat, w którym wszelkie głębsze treści poruszające umysły, sumienia, wyobraźnię, budzą lęk urastający do rangi fobii lub globalnej plagi to pieśń przyszłości czy rzeczywistość, która niepostrzeżenie staje się naszym udziałem?

Wizja świata wykreowana przez Dawida Kaina rysuje się niepokojąco znajomo. To nasza najbliższa przyszłość, rzeczywistość, w którą wkraczamy, będąca na wyciągnięcie ręki.  I wizja ta wcale nie napawa optymizmem, wręcz przeciwnie. To jedna z najbardziej sugestywnych, ponurych wizji, z jakimi ostatnio się zetknęłam.

Bohaterką Fobii jest Magda, młoda dziewczyna cierpiąca na batofobię - lęk przed głębią - uniemożliwiającą jej funkcjonowanie w społeczeństwie i prowadzenie normalnego życia. Aby zaopiekować się ojcem - pisarzem, który w dążeniu do stworzenia dzieła doskonałego popadł w obłęd, rezygnuje ze studiów. Pewnego dnia dziewczyna zauważa, że ojciec zniknął bez śladu, zostawiając jedynie zestaw wskazówek, mających pomóc jej nie tylko w odnalezieniu go, ale i przezwyciężeniu dręczącej ją fobii. Drugim wątkiem jest historia dziennikarza Adama Remieckiego, przygotowującego materiał prasowy na temat tajemniczej choroby noszącej znamiona plagi, objawiającej się tym, że dotknięci nią ludzie "kamienieją", milkną i zamierają bez ruchu. Drogi Magdy i Adama nieoczekiwanie przecinają się za sprawą Dawida Kordowy - ojca dziewczyny i dawnego przyjaciela dziennikarza, jednak oboje wkrótce dowiadują się rzeczy mogących sugerować, że poszukiwany przez nich, dobrze im skądinąd znany mężczyzna to niekoniecznie jedna i ta sama osoba.

Dawid Kain roztacza przed czytelnikiem wizję świata w najbliższej przyszłości - i pod wieloma względami jest to rzeczywistość doskonale nam znana z autopsji, może tylko odrobinę "popchnięta do przodu" przez autora, przedstawiająca świat opanowany przez istniejące już technologie, których upowszechnienie jest tylko kwestią czasu. Człowiek egzystuje na granicy wirtualnej rzeczywistości, a nawet może się w nią zanurzyć, korzystając z Immersjonetu. Życie społeczne zdominowały social media i Internet, technologia zapanowała nad człowiekiem, zaś wszelkie jej przejawy stały się niezbędnym elementem rzeczywistości. Ludzie nie uczestniczą w realnym świecie, a oglądają go na ekranach smartfonów, korzystając z niezliczonych nakładek i aplikacji. Dążąc do maksymalnego polepszenia komfortu życia wpadli w szpony konsumpcjonizmu, agresywnego marketingu, lawiny informacyjnej i ogłupiającej rozrywki dla mas. Relacje międzyludzkie uległy spłyceniu, przenosząc się do sfery wirtualnej, gdzie głębokie ludzkie lęki - samotność, pustka, obawa przed emocjonalnym zaangażowaniem - wypełniają bylejakie treści, zabijające istotę człowieczeństwa. 

Dawid Kain bardzo trafnie uchwycił i zobrazował niepokojące tendencje i zjawiska społeczne, wypunktował lęki nękające współczesnego człowieka - być może w sposób nieco przerysowany, przejaskrawiony, zahaczający nieraz o absurd i groteskę, ale dzięki temu uczynił je bardziej widocznymi, wręcz niepokojąco zauważalnymi. Nie da się ukryć, że futurystyczny świat wykreowany przez Kaina jest przerażająco bliski współczesności, rzeczywistości, w której egzystujemy - i dlatego autentycznie przeraża, budzi nasz sprzeciw, przygnębia. Ale Fobia to nie tylko ponura wizja przyszłości, droga, z której nie ma odwrotu. Kain pokazuje, że nawet w zdehuminizowanym, opanowanym przez technologię świecie, pozostaje przestrzeń dla typowo ludzkich uczuć i odruchów: bliskości, poświęcenia, miłości, próby przełamania własnych lęków, stawiania czoła wyzwaniom. Z jednej strony autor stworzył mistrzowskie, przejmujące studium popadania w szaleństwo, trafnie zdiagnozował największe bolączki współczesnego świata i choroby toczące dzisiejsze społeczeństwo, snując wyjątkowo ponurą, fatalistyczną i złowróżbną wizję przyszłości, z drugiej jednak pokazał, że dopóki udaje nam się zachować człowieczeństwo, dopóty jest nadzieja. 

Nie da się jednak ukryć, że mimo tego wydźwięk Fobii jest pesymistyczny, zaś sama lektura mocno przygnębiająca. Ciężki, duszny klimat powieści, rozważania na temat najbliższej przyszłości, ponury nastrój udzielający się czytelnikowi sprawiają, że nad Fobią chcąc nie chcąc trzeba się zatrzymać na dłużej, pozwolić jej rozbić się na kawałki i spróbować mentalnie i emocjonalnie poskładać się od nowa. Może nie zabrzmiało to jak zachęta, ale polecam. Warto przekonać się, co autor ma do powiedzenia na temat współczesnej rzeczywistości, relacji międzyludzkich, kondycji człowieka. Naprawdę warto.

Moja ocena: 4/5

za książkę serdecznie dziękuję wydawnictwu Genius Creations :)